Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2007
Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2007
Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 2007
Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2007
ΠΕΕΑ, μια περιστασιακή μορφή εξουσίας.
Βασίλης Μπούρας
,,Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ 1944.,,
Μετά τις Συσκέψεις Μυριόφυλλου-Πλάκας ,οι σχέσεις των αντιστασιακών οργανώσεων ΕΑΜ-ΕΔΕΣ-ΕΚΚΑ επιδεινώθηκαν ανεπανόρθωτα και κάθε ελπίδα για δημιουργία πανεθνικής αντιστασιακής κυβέρνησης στην Ελλάδα έπαυσε να υπάρχει οριστικά.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι για να επιτευχθεί το αποτέλεσμα αυτό, οι βρετανικές Υπηρεσίες και όχι μόνον αυτές, είχαν συμβάλει σημαντικά (1*).
Οι Βρετανοί, θέλοντας να ενισχύσουν τη θέση και την επιρροή τους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αποφάσισαν να επαναφέρουν στην Ελλάδα το βασιλέα Γεώργιο τον Β΄, παρά τα υφιστάμενα πραγματικά ή όχι προβλήματα, που ήδη άρχισαν να αναφύονται τόσο στην κατεχόμενη Ελλάδα, όσο και στη Μέση Ανατολή.
Μεταξύ των προβλημάτων που θα έπρεπε να λύσουν οι Υπηρεσίες των βρετανών ήσαν και τα εξής:
α) Η διαφαινόμενη συνεργασία μεταξύ ΕΑΜ-ΕΔΕΣ-ΕΚΚΑ, σε στρατιωτικά και πολιτικά θέματα (2*)
β) Η μεγάλη αύξηση της δύναμης του ΕΛΑΣ έναντι των άλλων στρατιωτικών οργανώσεων ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ και κυρίως η τρομακτική επιρροή του ΚΚΕ πάνω στις αποφάσεις και στις πολιτικές που εφάρμοζε ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός.
γ) Η επίπλαστη τάση που επικρατούσε τότε στην κατεχόμενη Ελλάδα που έθετε σε αμφισβήτηση την λαϊκή εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο του Γεωργίου του Β΄και άνοιγε δρόμους για μια μελλοντική εκθρόνισή του.
δ) Η δρομολόγηση νέων συμμαχιών στην περιοχή για την μεταπολεμική εποχή. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και από τις παράλληλες κινήσεις της αμερικανικής διπλωματίας στον χώρο της Αδριατικής και Ανατολικής Μεσογείου.
δ) Η μη ξεκάθαρη θέση της Σοβιετικής Ένωσης πάνω σε θέματα πολιτικής και σχέσεων με Ελληνική Κυβέρνηση Καϊρου, ΚΚΕ- ΕΛΑΣ, ΠΕΕΑ και λοιπων αντιστασιακών οργανώσεων στην κατεχόμενη Ελλάδα.
Όλα αυτά ανάγκασαν τους βρετανούς να μεταχειριστούν την προσφιλή σε αυτούς τακτική του διαίρει και βασίλευε ώστε να πλσιάσουν τον στόχο τους.
Σε ένα πρώτο στάδιο πέτυχαν, όπως σαφώς δείχνουν τα αποτελέσματα των συσκέψεων Μυροφύλλου-Πλάκας, να εξουδετερώσουν την συνεργασία των αντιστασιακών οργανώσεων.
Δημιούργησαν λοιπόν ένα αντικομμουνιστικό ρεύμα, που, ελεγχόμενο απόλυτα, πήρε τη μορφή μιας ΄΄φιλοβασιλικής΄΄ τάσης που τεχνιέντως επεκράτησε ακόμη και σε καθαρά δημοκρατικές οργανώσεις όπως ο ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ, άρχηγοί των οποίων ήσαν δυο απότακτοι στρατιωτικοί του 1935 της μερίδας των Βενιζελικών, που τότε είχαν κάνει κίνημα ενάντια στην παλλινόρθωση του Γεωργίου του Β΄. Πρόκεται για τους συνταγματάρχες Ν.Ζέρβα και Δ. Ψαρρό.
Με τον τρόπο αυτόν οι Βρετανοί πέτυχαν να απομονώσουν τελείως το ΚΚΕ-ΕΑΜ-ΕΛΑΣ από τις υπόλοιπες παρατάξεις, που μέχρι τότε συνωστίζονταν εκεί και προσδοκούσαν στη λήψη μεριδίου από μια μέλλουσα εξουσία ...
Δεν αρκέστηκαν όμως σε αυτό. Με τη μέθοδο της προσέλκυσης έθεσαν σε λειτουργία τη διαδικασία της καταπολέμησης του ΕΛΑΣ, με τη διάβρωση και την υπονόμευση. (3*). Εκτιμώντας την δύναμη του ΕΛΑΣ και υπογράφοντας το Μυστικό Πρωτόκολλο (4*), στην Πλάκα, πέτυχαν να εισαγάγουν στη χώρα των Δαναών έναν σύγχρονο ΄΄Δούρειο Ίππο΄΄, που είχε την ονομασία ΄΄Κιβωτός του Νώε΄΄. Το μυστικό αυτό στρατιωτικό σχέδιο υπερφαλάγγιζε τις αποφάσεις της Τεχεράνης, που καθόριζαν ότι η απελευθέρωση της Ελλάδας θα ήταν αποκλειστικό έργο του αγώνα των αντιστασιακών της οργανώσεων καθώς και της πίεσης που θα ασκούσε στα γερμανικά στρατεύματα κατοχής η προέλαση του Κόκκινου Στρατού στην Βαλκανική.
Σύμμαχος Συμμάχων.
Αν κοιτάξει κανείς το θέμα εσωτερικά, θα διαπιστώσει ότι το ΚΚΕ , το κόμμα που βασικά δημιούργησε το εθνικό-απελευθερωτικό κίνημα ΕΑΜ, είχε μια ΄΄διχασμένη΄΄ προσωπικότητα στο ρόλο του να εμφανίζεται σαν σύμμαχος Συμμάχων. Έπρεπε δηλαδή κάθε τόσο να αντιμετωπίζει τις μηχανορραφίες των βρετανικών υπηρεσιών και παράλληλα να συνεργάζεται μαζί τους. Ταυτόχρονα όμως έπρεπε να οργανώνει το λαϊκό κίνημα για τον απελευθερωτικό αγώνα και συνάμα να δημιουργεί στελέχη κομμουνιστές για τους μελλοντικούς αγώνες. Μα πάνω από όλα έπρεπε να φροντίζει ώστε οι πράξεις και οι πολιτικές του να έρχονται αρρωγοί στην πολεμική
προσπάθεια του Κόκκινου Στρατού.
Το γεγονός αυτό δεν ήταν τυχαίο. Η απόφαση του στρατάρχη Στάλιν να διαλύσει την Κομμουνιστική Διεθνή και η Συμμαχική απόβαση στην Σικελία είχαν πείσει το ΚΚΕ να ακολουθήσει πολιτική συνεργασίας με τα άλλα ελληνικά πολιτικά κόμματα και να ενστερνιστεί την πολιτική της εθνικής ενότητας.
Η διπλή αυτή θέση του ΚΚΕ έχει κατά καιρούς εξηγηθεί με τη γνωστή θεωρία των δύο πόλων (5*).
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΙΔΡΥΣΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ.
Μετά την αποτυχία της λύσης Δαμασκηνού (6*), και τα αρνητικά για το ΚΚΕ αποτελέσματα των Συσκέψεων Μυροφύλλου-Πλάκας, γεγονότα που προκάλεσαν θυμό και απογοήτευση στον Γραμματέα του ΠΓ του ΚΚΕ , Γιάννη Ιωαννίδη, η ηγεσία των ΕΑΜ θα-ΚΚΕ αποφάσισε την άμεση σύσταση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), έστω και χωρίς την σύνθεση μιας πλατιάς πανεθνικής αλλά ελεγχόμενης βάσης που είχαν κατά νουν.
Το υπό σύσταση πολιτικό όργανο του Βουνού θα ήταν τώρα ένα καθαρά ΕΑΜικό προϊόν και δεν θα διέθετε πλέον την υποστήριξη των βρετανικών υπηρεσιών, που λίγους μήνες ενωρίτερα υπόσχονταν πολλά προκειμένου να πετύχουν την κατάπαυση του πυρός μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ και το κυριότερο να πετύχουν την υπογραφή του Μυστικού Πρωτοκόλλου.
Πιο συγκεκριμένα στις 2 Μαρτίου 1944 οι Σιάντος, Τσιριμώκος και Γαβριηλήδης ζήτησαν από την υπόλοιπη ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ, που βρισκόταν στην Αθήνα, την ΄΄συγκατάθεση΄΄ για να ιδρύσουν άμεσα στην Ελεύθερη Ελλάδα την ΠΕΕΑ, με καθαρά ΕΑΜική σύνθεση και πρόεδρο τον στρατηγό Ευρυπίδη Μπακιρτζή.
Σαν δικαιολογία της επίσπευσης αυτής προέβαλλαν την άρνηση των ΕΔΕΣ-ΕΚΚΑ να συμμετάσχουν και την αναβλητικότητα του κυρίως υποψηφίου για την προεδρία της ΠΕΕΑ, καθηγητή, Αλέξανδρου Σβώλου.
ΠΑΖΑΡΙΑ ΚΑΙ ΙΝΤΡΙΓΚΕΣ
Ήταν όμως η αναβλητικότητα του Σβώλου, που πάγωσε τις σχέσεις τις σχέσεις του σοσιαλιστή καθηγητή με την ηγεσία του ΚΚΕ ;
Από το περιεχόμενο μιας επιστολής του Γ.Πετσόπουλου προς τον Α. Σβώλο (8.3.1944) φαίνεται ότι Σβώλος, προκειμένου να αναλάβει την προεδρία της ΠΕΕΑ, είχε θέσει σκληρούς όρους στην ηγεσία του ΕΑΜικού κινήματος ( 7*).
Η επιμονή του Σβώλου να δημιουργήσει γέφυρα μεταξύ ΕΑΜ-ΚΚΕ, λοιπών πολιτικών κομμάτων και κυβέρνησης τοιυ Καϊρου, δεν ήταν δυνατόν να καρποφορήσει κάτω από τις στρατιωτικοπολιτικές συγκυρίες εκείνης της στιγμής.
Η σειρά του καθηγητή θα έλθει αργότερα. Προς το Παρόν είχε σημάνει η ώρα για έναν ΄΄αουτσάϊντερ΄΄! Για έναν στρατηγό τον οποίο, στη Σύσκεψη της Πλάκας, ο αρχηγός της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής (ΒΣΑ) στην Ελεύθερη Ελλάδα είχε προτείνει για αρτχηστράτηγο των ελλήνων ανταρτών, ενώ ο συναγωνιστής ΄΄κομμουνιστής΄΄ του ΠΓ του ΚΚΕ , Γιώργος Σιάντος, λίγες μέρες αργότερα ΄΄πλειοδοτήσας΄΄, πρότεινε για πρόεδρο της ΄΄Κυβέρνησης του Βουνού΄΄ (ΠΕΕΑ).
Όσες έρευνες και αν έγιναν μέχρι σήμερα δεν κατάφεραν να φέρουν στο φως τις μυστικές διαδικασίες και πιέσεις που εξασκήθηκαν τόσο από την Σοβιετική Ηγεσία, όσο και από τον βρετανικό παράγοντα για να τοποθετηθεί στην προεδρία της ΕΑΜικής πλέον ΠΕΕΑ
ένας επίσημος πράκτορας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, αφού το χειμώνα του 1940-41 η SOE (Special Operations Executive) ανέθεσε στον συνταγματάρχη Ε.Μπακιρτζή την ηγετική θέση στην βρετανική οργάνωση αντικατασκοπίας και δολιοφθορών με την επωνυμία ΄΄Προμηθέας Ι΄΄. Υπάρχει όμως και συνέχεια. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας, η SOE συνδέθηκε, διά μέσου ενός κλιμακίου της στην Σμύρνη που καθοδηγείτο από τον David Pawson, με τις ομάδες δολιοφθοράς των βρετανικών υπηρεσιών Ελλάδας. Την σύνδεση έκανε ο μυστικός πράκτορας ΄΄Οδυσσέας΄΄ο οποίος κάποια στιγμή έκανε πολιτικές επαφές με τον Ζέρβα, Ψαρρό, αλλά και με το ΚΚΕ τους οποίους χρηματοδοτούσε στην ΄΄αντιφασιστική΄΄ τους αντιστασιακή προσπάθεια.
ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΕΑ.
Μετά από όλα αυτά η Κυβέρνηση του Βουνού ορκίστηκε επίσημα στην Βίνιανη της Ευρυτανίας στις 12 Μαρτίου του 1944 με πενταμελή σύνθεση:
Ε. Μπακιρτζής, απότακτος συνταγματάρχης βενιζελικός του 1935, στέλεχος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών σε εποχή που υπήρχε νόμιμη ελληνική κυβέρνηση στην Αθήνα (χειμώνας 1949-41), ως πρόεδρος.
Γ.Σιάντος, μέλος του Π.Γ του ΚΚΕ, που κρατάει μια απελευθερωμένη κομματική γραμμή και πολλές φορές διαφωνεί με την πιεστική γραμμή του Ι.Ιωαννίδη, Γραμματέα του Π.Γ,του ΚΚΕ, ως Γραμματέας Εσωτερικών της ΠΕΕΑ.
Ε.Μάντακας, στρατηγός απότακτος, εξόριστος από την κυβέρνηση Μεταξά στην Κρήτη, φίλος των βρετανικών μυστρικών υπηρεσιών, αφού τον Ιούλιο του 1940 και λίγο πριν τον τορπιλισμό της ΄΄Ελλης΄΄ένας΄βρετανός μυστικός πράκτορας της MI(R) με τον κωδικό αποστολής ''Sphinx'' έφθασε με υποβρύχιο στην Κρήτη για να συνεννοηθεί με τον στρατηγό Ε.Μάντακα, προκειμένου να ηγηθεί κινήματος στο νησί και δημιουργίας αντιαξονικού μετώπου σε περίπτωση που ο Μεταξάς δεν ακολουθούσε μια φιλοβρετανική πολιτική. Τώρα ο Ε.Μάντακας τποθετείτε από το ΚΚΕ σαν Γραμματέας των Στρατιωτικών της ΠΕΕΑ.
Η.Τσιριμώκος , ακθόριστων σοσιαλιστικών φρονημάτων με ΄΄φιλοβασιλικές΄΄ τάσεις, ο πολιτικός που επρέσβευε στην ΄΄λαοκρατία και λίγο βασιλιά΄΄. Γενικά κατατάσσεται στους πατριώτες εκείνους που σε κρίσιμες για το έθνος καταστάσεις έπραξε ότι ήταν δυνατόν για να γεφυρώσει πολιτικές και φιλοδοξίες άπληστων πολιτικών ταγών, αλλά και ταπεινών υπηρετών των ξένων κυβερνήσεων . Ο Η.Τσιριμώκος τοποθετήθηκε στην Γραμματεία της Δικαιοσύνης στην ΠΕΕΑ.
Κ.Γαβριηλίδης, ανήκε στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας και είχε συμπάθεια προς το ΚΚΕ, χωρίς αυτό να τον καθοδηγεί απόλυτα στην χάραξη της πολιτικής του. Στην ΠΕΕΑ ανέλαβε την Γραμματεία της Γεωργίας.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ
Με την ιδρυτική της Πράξη η ΠΕΕΑ έτασσε τέσσερις σκοπούς:
α) να ηγηθεί του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα
β) να παλαίψει στο πλευρό των Συμμάχων
γ) να εφαρμοστεί ο Χάρτης του Ατλαντικού για τον αλύτρωτο ελληνισμό
δ) να εξοντώσει τους προδότες και τον ντόπιο φασισμό
Παράλληλα όμως με αυτά, αναγνώριζε την ανάγκη σχηματισμού κυβέρνησης Γενικού Εθνικού Συνασπισμού και την διεξαγωγή εκλογών για την ανάδειξη Εθνικού Συμβουλίου στην Ελεύθερη Ελλάδα με κυριαρχικά δικαιώματα.
Παρά ταύτα υπάρχουν ιστορικοί ερευνητές που έχουν την γνώμη λοτι η ΠΕΕΑ είχε και μια άλλη, κρυφή, αντζέντα. Ότι δηλαδή ενήργησε σαν τροχοπέδη στην εξέλιξη και την εφαρμογή των λαϊκών θεσμών στην Ελεύθερη Ελλάδα.
Συγκεκριμένα την κατηγορούν ότι επανέφερε τον παλαιό Ποινικό Κώδικα στην απονομή της δικαιοσύνης, ότι διατήρησε τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδας, ότι τοποθέτησε αντιπροέδρους της στα όργανα της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης, με το δικαίωμα μάλιστα της αρνησικυρίας, και τέλος ότι κατάργησε τους πολιτικούς καθοδηγητές του ΕΑΜ σε όλη την κλίμακα της ιεραρχίας του ΕΛΑΣ.
Πρόκειται για ενέργειες που και τότε τροφοδότησαν την σκωπτική διάθεση του Λαού, προκαλώντας το περίφημο εκείνο : ''...Λαοκρατία και λίγο βασιλιά...'' (8*).
Ενήργησε η ΠΕΕΑ ανταγωνιστικά προς το ΕΑΜ-ΚΚΕ και έσπευσε να καταργήσει τους νεοσύστατους λαϊκούς θεσμούς στο Βουνό, ή μήπως θέσπιση των νέων κανόνων ήταν μια ειλημμένη υποχρέωση προς τρίτους; (9*)
Σε γενικές γραμμές οι Πράξεις και οι Αποφάσεις της ΠΕΕΑ αφενός μεν φανερώνουν μια πορεία παράλληλη με το αγωνιστικό πνεύμα του ΕΑΜ-ΚΚΕ και αφετέρου επαναφέρουν παλαιά αστικά νομοθετήματα και θεσμούς.
Αποτέλεσμα της παλινδρόμησης αυτής υπήρξε μια αργή, αλλά σταθερή πορεία προς τα εμπρός, χωρίς τους μεγάλους κραδασμούς που μπορούσαν να βλάψουν το σύνθημα της εθνικής ενότητας, ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής του ΚΚΕ, αλλά και των μυνημάτων που έφταναν σε αυτό πότε από τη Σοβιετική Ηγεσία και πότε από τους Βρετανούς μέσω ΄΄Σμύρνης¨.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΧΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΥΣΙΕΣ,
Η ίδρυση και η δραστηριοποίηση της ΠΕΕΑ προκάλεσαν αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της Χώρας , όσο και στο Εξωτερικό.
Στο Κάϊρο, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ , Μακ Βη, είδε το γεγονός σαν εκβιαστική ενέργεια του ΕΑΜ-ΚΚΕ, για να επιτύχει την συμμετοχή του στην κυβέρνηση Τσουδερού (10*). Ο Αμερικανός πρεσβευτής, αν και δεν διέθετε εξαρχής δίκτυο πληροφοριών στην Ελεύθερη Ελλάδα, εντούτοις λάμβανε αρκετή πληροφόρηση από την ευρύτερη περιοχή δεδομένου ότι ήδη από το 1942 το Στειτ Ντιπάρτμεντ έδειχνε σοβαρό ενδιαφέρον για τις μετεξελίξεις στην Βαλκανική μετά τον πόλεμο και ειδικότερα για τον διάδρομο βορείως των ελληνικών συνόρων που διαπερνά Ανδριανούπολη, Πετρίτσι, Πρίστινα, Σκόπια, Αυλώνα.
Ο Βρετανός συνάδελφός του στο Κάϊρο R.Leeper, παραδέχτηκε ότι η πρωτοβουλία αυτή του ΕΑΜ-ΚΚΕ έφερε τον Τσουδερό σε μειονεκτική θέση και συμβούλευσε την βρετανική κυβέρνηση να τηρήσει σκληρή στάση έναντι του ΕΑΜ. (11*).
Η ΒΣΑ, αν και προσκλήθηκε να παραστεί στην ορκομωσία της ΠΕΕΑ, αγνόησε το γεγονός (12*).
Ο βασιλεύς Γεώργιος ο Β΄της Ελλάδας έδωσε οδηγίες στον Τσουδερό να είναι επιφυλακτικός και να καθυστερήσει τις συνομιλίες για τον σχηματισμό Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας.(13*)
Στην κατεχόμενη Αθήνα ο πολιτικός αρχηγός Θ.Σοφούλης απαίτησε την άμεση διάλυση της ΠΕΕΑ (14*), ενώ ο αρχηγός του ΕΔΕΣ, Ν.Ζέρβας, συνεχάρη τον πρόεδρο Μπακιρτζή, αλλά έθεσε ανέφικτους όρους για να συμμετάσχει ο ίδιος στην Κυβέρνηση του Βουνού.(15*)
Από την Γιουγκοσλαβία ο στρατάρχης Τίτο, έχοντας κατά νου τις μελλοντικές επιδιώξεις του για την Μακεδονία του Αιγαίου, θεώρησε ότι η δημιουργία της ΠΕΕΑ δημιουργεί ρήγματα στην εθνική ενότητα των Ελλήνων και ως εκ τούτου έσπευσε όχι μόνο να συγχαρεί την πρωτοβουλία του ΕΑΜ-ΚΚΕ, αλλά και να αναγνωρίσει επίσημα την ΠΕΕΑ.(16*)
Τουναντίον ένας άλλος κομμουνιστής στρατάρχης , ο Ι.Στάλιν, προσβλέποντας στην αμέριστη βοήθεια των Συμμάχων, όχι μόνον αγνόησε πανταλώς το γεγονός, αλλά λίγες μέρες αργότερα συνεχάρη τον Γεώργιο Β΄ με την ευκαιρία της επαιτείου της 25ης Μαρτίου του 1821. (17*)
Στην Αίγυπτο μια επιτροπή των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, που πολεμούσαν στη Μέση Ανατολή και στην Βόρεια Αφρική, ζήτησε από τον Τσουδερό να συνεργαστεί με την ΠΕΕΑ, (18*) ενώ ο αρχηγός του ελληνικού στόλου Μέσης Ανατολής διεβίβασε προς την ελληνική κυβέρνηση του Καϊρου παρεμφερείς εκκλήσεις.(19*)
ΑΛΛΑΓΗ ΣΚΗΝΙΚΟΥ - ΑΠΑΡΧΗ ΔΕΙΝΩΝ ΕΝΘΕΝ ΚΑΙ ΕΝΘΕΝ
Στα μέσα Απριλίου 1944 η κατάσταση άλλαξε δραματικά και η διαπραγματευτική θέση της ΠΕΕΑ έπεσε κατακόρυφα. Αιτία για αυτό στάθηκαν δύο σημαντικά γεγονότα:
Στη Μέση Ανατολή οι εκδηλώσεις συμπάθειας προς την ΠΕΕΑ, ''υποβοηθούμενες΄΄από καλοπροαίρετους προβοκάτορες, μετατράπηκαν σε ανταρσία, την οποία η βρετανική κυβέρνηση έσπευσε, με τον πιο ωμό τρόπο, να καταπνίξει δυναμικά, κλείνοντας στα συρματοπλέγματα περισσότερους από 10.000 έλληνες στρατιώτες, πολλοί από τους οποίους λίγο ενωρίτερα είχαν πολεμήσει στο Ελ Αλαμέιν και είχαν χύσει το αίμα τους για την κοινή συμμαχική υπόθεση.
Το γεγονός αυτό ίσως θα μπορούσε να καταγραφεί αφενός σαν μια δυναμική ενέργεια του ΚΚΕ και ταυτόχρονη αντίδραση των Βρετανών αν δεν συνέβαινε ένα άλλο τραγικό επισόδειο, σχεδόν ταυτόχρονα με αυτό, στην Ελεύθερη Ελλάδα.
Αυτό συνέβη σε περιοχή που δρούσε η στρατιωτική δύναμη του ΕΚΚΑ υπό τον συνταγματάρχη Δ.Ψαρρό. Δυνάμεις του ΕΛΑΣ κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες επετέθησαν και διέλυσαν βίαια το τάγμα 5/42 ΕΚΚΑ φονεύοντας, εκτός μάχης, τον Δ.Ψαρρό. Λέγεται ότι ''αριστεριστές'' αντάρτες λειτούργησαν και εδώ σαν προβοκάτορες διαλύοντας μια εθνική δύναμη και αναγκάζοντας πολλούς από τους ενόπλους που υπηρετούσαν στο 5/42, είτε να καταταγούν στον ΕΛΑΣ, είτε να προσχωρήσουν στα Τάγματα Ασφαλείας της περοχής Πατρών. (20*)
Και για τα γεγονότα της Μέσης Ανατολής όσο και για εκείνα του Βουνού η ευθύνη δεν βαραίναι μόνον τις κρυφές δυνάμεις που τα προκάλεσαν. Κατά κύριο λόγο βαραίνει τους Έλληνες εκείνους που ενώ είχαν ταχθεί να φυλάσσουν Θερμοπύλες και να κρατούν ως κόρη οφθαλμού την εθνική ενότητα, εντούτοις προτίμησαν να δουν ελληνικά στρατιωτικά τμήματα εν καιρώ αγώνα να διαλύονται, παρά να περιέρχονται υπό τον έλεγχο της αντίπαλης παράταξης, ζημειώνοντας την αξιοπιστία της Ελλάδας και ελαχιστοποιώντας τις μεταπολεμικές διεκδικήσεις της Χώρας και τα εθνικά δίκαιά της.
ΑΛΛΑΓΗ ΗΓΕΣΙΑΣ, ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
Τα δραματικά γεγονότα της Μέσης Ανατολής και του Βουνού επηρέασαν άμεσα τόσο τις εξελίξεις που ήσαν δρομολογημένες για την αλλαγή ηγεσίας στην ΠΕΕΑ, όσο και την πολιτική που εκαλείτο να εφαρμόσει αυτή στην αναμενόμενη Εθνική Συμδιάσκεψη στον Λίβανο.
Η ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ αισθανόταν τώρα στριμογμένη στην γωνία, άσχετα αν αυτή είχε έστω και μικρό μέρος της ευθύνης για τα τραγικά γεγονότα. Οι πιέσεις που εδέχετο τόσο από τη Σοβιετική Ένωση, όσο και από τις συμμαχικές της υποχρεώσεις που είχε ήδη αναλάβει την έφερναν σε πολύ δύσκολη θέση.
Στο Βουνό ανεξέλεγκτα στοιχεία ''αριστεριστών'' οπλοφόρων είχαν τορπιλίσει την εθνική ενότητα με τον πιο ωμό τρόπο, ενώ στη Μέση Ανατολή η προσπάθεια του ΕΑΜ-ΚΚΕ να δημιουργήσει πυρήνες μέσα στις ένοπλες ελληνικές δυνάμεις, κτυπήθηκε επίσης με την ίδια ωμότητα από τους Βρετανούς και το ''κέντρο'' ελέγχου του SOE , όπου η βασιλική οικογένεια της Ελλάδας, τουλάχιστον για εκείνη την χρονική στιγμή, διέθετε αρκετή επιρροή.
Οι αλλαγές στην ΠΕΕΑ έγιναν μόλις μία εβδομάδα μετά τα τραγικά γεγονότα σε Βουνό και Μέση Ανατολή.
Στη θέση του Ε.Μπακιρτζή τοποθετήθηκε ο Α.Σβώλος, που ανέλαβε την προεδρία της ΠΕΕΑ στις 19 Απριλίου του 1944. Νέα στελέχη οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Α.Αγγελόπουλος και Π.Κόκκαλης και οι πρώην βουλευτές Ν.Ασκούτσης και Στ. Χατζήμπεης.
Κύριο μέλημα του Α.Σβώλου ευθύς μόλις ανέλαβε την προερδρία ήταν να προετοιμαστεί για την μετάβασή του στην Συνδιάσκεψη του Λιβάνου, που είχε οριστεί για το δεύτερο δεκαήμερο του Μαϊου του 1944.
Φθάνοντας στη Μέση Ανατολή ο Α.Σβώλος διαπίστωσε ότι η εκεί κατάσταση δεν ήταν τόσο ρόδινη όπως του την παρουσίαζε η ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ στο Βουνό.
Ο πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου είχε πλήρως στοιχιστεί με την γραμμή του ''κέντρου΄΄ και του Foreing Office , ζητώντας στην ουσία την κεφαλή της ΕΑΜ-ΚΚΕ ηγεσίας επί πίνακι και την διάλυση του ΕΛΑΣ, ή τουλάχιστον την ένταξή του σε σχηματισμούς απόλυτα ελεγχόμενους από τον Συμμαχικό παράγοντα και την κυβέρνησή του.
Στις πιέσεις αυτές η θέση του Α.Σβώλου ήταν αδύναμη έως μηδενικής δυνατότητας παραγωγής πολιτικής και προώθησης της ΕΑΜ-ΚΚΕ γραμμής που είχε λάβει φεύγοντας από την Ελεύθερη Ελλάδα λίγες μέρες ενωρίτερα.
Προσπάθησε τηλεγραφώντας μάλιστα τόσο στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Φ.Ρούσβελτ, όσο και στον Βρετανό πρωθυπουργό Ο.Τσώρτσιλ. Οι απαντήσεις τους υπήρξαν άμεσες και καυστικές. Αποκαλούσαν τα γεγονότα της Μέσης Ανατολής εχθρικές ενέργειες προς τον Συμμαχικό αγώνα και έριχναν απροκάλυπτα όλη την ευθύνη στην ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ.
Αναγκάστηκε να υπογράψει το λεγόμενο Σύμφωνο του Λιβάνου και έδειξε ''πείσμονα και ανυποχώρητη '' στάση στις πιέσεις που ήδη εδέχετο από την ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ, για αποχώρηση από την Συνδιάσκεψη και επιστροφή του στην Ελεύθερη Ελλάδα.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΟΥΛΙΟΥ ΣΤΟΥΣ ΚΟΡΥΣΧΑΔΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ.
Στις συνεδριάσεις του Εθνικού Συμβουλίου στους Κορυσχάδες της Ευρυτανίας, ακούστηκαν προτάσεις όχι μόνον άμεσης ανάκλησης της; υπό τον Α,Σβώλο αντιπροσωπείας στο Λίβανο , αλλά και αδιάλλαχτες θέσεις που έκαναν λόγο για μοναχική πορεία του ΕΑΜ-ΚΚΕ στον αντιστασιακό και τον μετέπειτα Λαϊκό Αγώνα στην απελευθερωμένη Ελλάδα. Το όνειρο μιας Λαϊκής Δημοκρατίας ζωντάνεψε και πάλι και μερικοί μάλιστα Σύμβουλοι έκαναν λόγο για τήρηση σκληρότερης θέσης έναντι της κυβέρνησης του Γ.Παπανδρέου.
Την κρίσιμη εκείνη στιγμή το ΚΚΕ, πιεζόμενο από τις γνωστές πλέον διασυνδέσεις του, έκανε την λεγόμενη ''φράξια'' (21*), και οι θορυβούντες εθνοσύμβουλοι επανήλθαν άμεσα στην τάξη!
Τι όμως είχε συμβεί και το γνωστό ''κέντρο'' σκλήρυνε τόσο πολύ την στάση του έναντι της κυβέρνησης του Βουνού;
Στα τέλη Μαϊου 1944 οι εξελίξεις στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στα Βαλκάνια και στην Κεντρική Ευρώπη έδειχναν ότι τουλάχιστον για τον χώρο της Ελλάδας η αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμέτων κατοχής ήγταν πλέον ζήτημα ολίγων μηνών. Η επέλαση του Κόκκινου Στρατού ήταν ραγδαία και υπήρχε ο κίνδυνος ''κατάληψης΄' του ελληνικού χώρου από τα Σοβιετικά στρατεύματα συνεπικουρούμενα από τοπικές αντιστασιακές δυνάμεις.
Το γνωστό ''κέντρο'' δεν μπορούσε πλέον να αφήσει τίποτε στην τύχη. Για το σκοπό αυτό προκάλεσε την Συνδιάσκεψη του Λιβάνου με τα γνωστά αποτελέσματα, αφού ήδη είχε φροντίσει να διασπάσει την ενότητα των Ελλήνων.
Από την άλλη μεριά η ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ, ευρισκόμενη μεταξύ σφύρας και άκμωνα, δηλαδή των πιέσεων για πολεμική συμπαράσταση στον Κόκκινο Στρατό και την Συμμαχική Υπόθεση και από την άλλη των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει μέσω διασύνδεσής της με τα κλιμάκια του SOE- Σμύρνης, δεν μπορούσε να εφαρμόσει μια σταθερή πολιτική .
Παρέπαιε επικίνδυνα μεταξύ διαφόρων εναλλακτικών λύσεων που οι ''εγκάθετοι'' των ξενοκίνητων τάσεων, ένθεν και ένθεν, κατά καιρούς είχαν θέσει στα Κεντρικά Όργανα του ΕΑΜ-ΚΚΕ. Μεταξύ αυτών των προτάσεων ήσαν και οι εξής:
α) Άμεση συμμετοχή στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (22*). Η λύση αυτή, κατά τους μεν, είχε το πλεονέκτημα του επηρεασμού των αποφάσεων του Καϊρου, την μερική εξουδετέρωση των Ταγμάτων Ασφαλείας του Ι.Ράλλη και τη μείωση της επιρροής των φιλοβασιλικών οργανώσεων, κατά τους άλλους.
β) Άμεση απόρριψη των συμφωνιών του Λιβάνου, ανάκληση της Αντιπροσωπείας και μετεξέλιξη της ΠΕΕΑ σε Δημοκρατική Κυβέρνηση (23*), μια λύση που όπως είναι φανερό θα δυνάμωνε υπερβολικά το αντικομμουνιστικό ρεύμα, αλλά κατά άλλους θα έθετε τις βάσεις για στέριωμα του Λαϊκού Κινήματος ,προάγγελου της Λαϊκής Δημοκρατίας στην μεταπολεμική Ελλάδα.
γ) Παρέλκυση των διαπραγματεύσεων με σκοπό επίτευξης ευνοϊκότερων όρων για ΕΑΜ-ΚΚΕ-ΠΕΕΑ (24*). Επρόκειτο για μια λύση αναμονής που αφενός βόλευε την πολιτική πολεμικής συνδρομής στην προσπάθεια του Κόκκινου Στρατού, ενώ ταυτόχρονα εξυπηρετούσε τους Βρετανούς στην προσπάθειά τους να εντάξουν την μεταπολεμική Ελλάδα στην αποκλειστική σχεδόν σφαίρα επιρρο'ης τους.
Τα γεγονότα απέδειξαν ότι το ΚΚΕ προτίμησε την τρίτη λύση, ποιυ ήταν και ο ακρογωνιαίος λίθος της βρετανικής πολιτικής, αν λάβουμε υπόψη μια έκθεση του αρχηγού της ΒΣΑ στην Ελεύθερη Ελλάδα προς τους ανωτέρους του (25*).
Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ
Το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουλίου του 1944, οι συζητήσεις Σβώλου - Παπανδρέου ναυάγησαν πλέον οριστικά και έγινε φανερό ότι το κλειδί για μελλοντική διεύρυνση της κυβέρνησης Γ.Παπανδρέου έπρεπε πλέον να αναζητηθεί τόσο στην Ελεύθερη Ελλάδα ,όσο και στα μυστικά σχέδια του γνωστού ''κέντρου'' των βρεατανικών Υπηρεσιών.
Ο Α.Σβώλος εγκατέλειψε το Κάιρο στις 14 Ιουλίου 1944 και τη νύκτα της 20/21ης Ιουλίου 1944 έφθασε στη νέα έδρα της ΠΕΕΑ, τα Πετρίλια της Ευρυτανίας (26*).
Η άφιξή του εκεί έδωσε μια νέα ώθηση στο ΕΑΜικό κίνημα. Η ΠΕΕΑ δεν αρκέστηκε πλέον να υποδύεται τον ρόλο του κομπάρσου.
Μέχρι τότε τα σοβαρά προβλήματα ελύοντο παρασκηνιακά από το ΠΓ του ΚΚΕ (27*), το οποίο το πολύ πολύ ζητούσε τη γνώμη των αρχηγών των κομμάτων που είχαν συμπράξει στην ίδρυση του ΕΑΜ. Ακολούθως οι αποφάσεις αυτές γίνονταν πλέον επίσημες με τις υπογραφές των Γραμματέων της ΠΕΕΑ και της ΚΕ του ΕΑΜ.
Τώρα για πρώτη φορά η ΠΕΕΑ στην πλειοψηφία της εναντιώθηκε στην μέχρι τότε εφαρμοζόμενη τακτική στις υποθέσεις της και απαίτησε την άμεση προσχώρηση στην κυβέρνηση Γ.Παπανδρέου. Χρησιμοποίησε μάλιστα σκληρή τακτική προκειμένου να πείσει την ηγεσία του ΕΑΜ-ΚΚΕ να δεχθεί την πρότασή της.
Ευθύς δηλαδή μετά την άφιξη του Α.Σβώλου στα Πετρίλια, οι Γραμματείς της ΠΕΕΑ αρνούντο να συμμετάσχουν στις συνεδριάσεις και μάλιστα απειλούσαν με αποχώρηση από την Κυβάρνηση του Βουνού.
Το Σβωλικό αυτό τελεσίγραφο έγινε αποδεκτό από την ΚΕ του ΚΚΕ, με αποτέλεσμα την αποστολή του γνωστού σήματος αποδοχής συμμετοχής στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό όρους, την 29η Ιουλίου 1944.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ΚΚΕ πήρε την απόφαση αυτή σε πλήρη διαφωνία προς τον γραμματέα της ΚΕ του ΕΑΜ, τον οποίο υποστήριζε μια ισχυρή ομάδα στρατιωτικοπολιτικών παραγόντων του ΕΑΜ-ΚΚΕ-ΕΛΑΣ. Πρόκειται για τα γνωστά ''γεράκια''που, λίγες μέρες ενωρίτερα στον Ίταμο της Θεσσαλίας, είχαν ζητ'ησει από τους ΕΑΜίτες συνέδρους να αφήσουν τον Γ.Παπανδρέου ''πρωθυπουργό των εξορίστων'' , όπως έλεγαν, ενώ παράλληλα οργάνωναν την τελική επίθεση του ΕΛΑΣ εναντίον του ΕΔΕΣ, για να ξεκαθαρίσουν μια και καλή με την ''αντίδραση'' (28*).
Η ΑΦΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΜΑΧΙΚΟ ΕΡΓΟ.
Από την 26η όμως Ιουλίου 1944 είχε φθάσει στα Πετρίλια η Σοβιετική Στρατιωτική Αποστολή, που, διαβλέποντας τον άμεσο κίνδυνο έναρξης νέας εμφύλιας σύρραξης ανάμεσα στα αντιστασιακά στρατιωτικά τμήματα των ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ, ''έριξε παγωμένο νερό'' στις κεφαλές των ''γερακιών'' και συνέδραμε τον Γραμματέα του ΠΓ του ΚΚΕ στο συμμαχικό έργο του. Ήταν η εποχή όπου ο Κόκκινος Στρατός είχε ανάγκη και της τελευταίας πολεμικής προσπάθειας εναντίον του γερμανικού στρατού στον Βαλκανικό χώρο, γεγονός που βοηθούσε την πιο γρήγορη προέκλασή του σε αυτόν. Εξάλλου η Σοβιετική αντικατασκοπία γνώριζε μερικές από τις κινήσεις των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών για απευθέίας συνεννοήσεις με τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στον ελληνικό χώρο, περί καθυστερήσεως εκκένωσής του μέχρι να αποβιβαστούν οι απαιτούμενες βρετανικές δυνάμεις και να ''παραλαμβάνουν'' κατά κάποιο τρόπο, με διαφορά δύο εικοσιτετραώρων, τα εκκενούμενα από τον γερμανικό στρατό εδάφη. Συμφωνία , που στην ουσία άρχισε να πραγματοποιείται την 1η Σεπτεμβρίου 1944 μ,ε την αποχώρηση των πρώτων γερμανικών τμημάτων από την πόλη των Καλαμών και την εφαρμογή εκ μέρους των Βρετανών του σχδίου ''MANA''.
Αυτή υπήρξε η ουσιαστική συμβολή της ΠΕΕΑ στις εξελίξεις των πολιτικοστρατιωτικών θεμάτων και σχεδιασμών την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1944.
Εκείνη την εποχή φάνηκε ότι Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης είχε πετύχει να επιβάλει στο ΕΑΜ-ΚΚΕ την δική της άποψη, ενώ στην ουσία Σοβιετική Ένωση και Βρετανία αντιμετωπίζοντας ο κάθε ένας τα δικά του προβλήματα, κατά μια παράξενη συγκυρία, συμφώνησαν να περάσουν δια μέσω της ΠΕΕΑ την δική τους κοινή άποψη .
Η ιστορία των επεμβάσεων στα εσωτερικά της Ελλάδας των λεγόμενων Προστάτιδων Δυνάμεων επαναλήφθηκε για μια ακόμη φορά, στυγνά προκλητικά έχοντας αυτή τη φορά σαν προσκήνιο μια επαναστατημένη αλλά εξαρτημένη Ελεύθερη Ελλάδα..
===============================================================
Σ η μ ε ι ώ σ ε ι ς.
=============================================================
1* Θ.Χατζής, η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε, αθήνα 1978, τομ β σελ.305-309, τηλεγράφημα ΣΜΑ προς Tom Barnes. Βλέπε επίσης Marion Sarafis, from resistance to civil war, Nottingham 1980, σελ. 38: <>.
2* Ε.Τσουδερός, ελληνικές ανωμαλίες στη Μέση ανατολή, αθήνα 1945,σελ.64-65 σχετικά με την υπογραφή του πρωτοκόλλου της 17.8.1943 και τη συνεργασία ΕΑΜ,ΕΔΕΣ κλπ.
3* Π.Πιπινέλης, Γεώργιος Β΄, αθήνα 1951, σ΄λ. 76: << μετά τις αποφάσεις της Τεχεράνης αποφασίστηκε η εγκατάλειψις της δυναμικής πολιτικής και η καταπολέμηση του ΕΑΜ διά προσελκυσμού, διαβρώσεως και υπονομεύσεως>>.
4* C.M.Woodhouse, situation in greece, jan. to may 44, στο βιβλίο του L.Baerentzen, british reports on greece, Copenhagen 1982, σελ.93 : <<>>.
5* O.Smith, on Zachariadis theory of the two poles, Scandinavian Studies in modern greek, τεύχος 5, 1981, που αναφέρεται στο βιβλίο του Β.Μπούρα, Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης Ελεύθερη Ελλάδα 1944, αθήνα 1983 σελ. 72: <<έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα, όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση και η θέση της Ελλάδας σε αυτή, μέσα στις συνθήκες του 2ου παγκόσμιου πολέμου, ότι μια ρεαλιστική εξωτερική πολιτική από μέρους του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ θάπρεπε να κινηθεί ανάμεσα σε δύο κύριους πόλους: τον ευρωπαϊκό -βαλκανικό, με κέντρο τη σοβιετική Ρωσία, και τον μεσογειακό με κέντρο την Αγγλία. Σωστή εξωτερική πολιτική θάτανε εκείνη που θα αποτελούσε έναν ελληνικό άξονα, που θα συνέδεε αυτούς τους δύο πόλους>>. Βλέπε επίσης Π.Ρούσος, έλληνες και σύμμαχοι, στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση , Σεπτέμβρης 1944, επανέκδοση ,αθήνα 1976, σελ. 910: <<ξέρουμε ότι η ελλάδα σε μια στενή συνεργασία με τα βαλκανικά κράτη και τη μεγάλη σοβιετική ένωση, σαν χώρα μεσογειακή, ναυτική, θάχε την ανάγκη στενής συνεργασίας με τις υπερπόντιες χώρες και ιδιαίτερα την Μ. Βρετανία>>.
6* Β.Μπούρας, ΠΕΕΑ, σελ.64: << η αποτυχία της κίνησης Δαμασκηνού οφείλεται κατά ένα ποσοστό στη σκλήρυνση της θέσης του βασιλιά>>. Βλέπε επίσης επιστολή Γεωργίου του Β΄ προς Τσουδερό, στις 10.3.1944, στον Τσουδερό ό.π. σελ. 87: << απόι τούδε όμως δύναμαι νασας δηλώσω ότι υπόδειξιν περί διορισμού από τούδε διά μυστικής επισήμου Πράξεως Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού ως αντιβασιλέως, κρίνω απαράδεκτον>>.
7* Χατζής ό.π., τομ.Β΄, σελ.322-4, όπου δημοσιεύεται το κείμενο της επιστολής.
8* Γ.Μπέϊκος,η λαϊκή εξουσία στην ελεύθερη ελλάδα, αθήνα 1979, τομ.Β΄, σελ, 412: << Λοιπόν; Λαοκρατία και λίγο βασιλιά, όπως έλεγε σκωπτικά τότε ο λαός, κοροϊδεύοντας την τάση του συμβιβασμού των ασυμβίβαστων>>.
9* Επιστολή Α.Σβώλου προς Ε.Τσουδερό της 26ης Ιανουαρίου 1944, όπως δημοσιεύεται στον Τσουδερό ,ό.π. σελ. 100-1: << μεταξύ των μέτρων δια των οποίων αι υφιστάμεναι ανταρτικαί ομάδες θα αποχρωματιστούν πολιτικώς, μοι ανεκοινώθη ότι είναι η κατάργησις των πολιτικών καθοδηγητών και η απόλυτος υπαγωγ'η των στρατιωτρικών δυνάμεων υπό την στρατιωτικήν ηγεσίαν και δι αυτής υπό την πολιτικήν εξουσίαν της Κυβερνήσεως. Ταύτα έχουν ήδη αποφασιστεί>>¨.
10* J.Iatrides, ambassador Mac Veagh Reports, Greece 1933-1947, Pri9nceton, N.J. 1980, p. 465-6: <<>>.
11* Τηλεγράφημα Leeper προς Eden 14.3.1944 nr. 155, δημοσιεύεται στο Γ.Ανδρικόπουλος, 1944 κρίσιμη χρονιά, αθήνα 1974, τομ. Α΄,σελ.22-3.
12* Σ.Σαράφης, ο ΕΛΑΣ, αθήνα 1946, σελ. 245: << η συμμαχική αποστολή καίτοι κλήθηκε στην ορκομωσία δεν ήρθε θέλοντας να δείξει ότι δεν αναγνωρίζει την ΠΕΕΑ>>.
13* Τηλεγράφημα Γεωργίου του Β΄προς Ε.Τσουδερόν την 18.4.1944. Τσουδερός ό.π. σελ. 121: << Υμέτερον τηλεγράφημα από 16ης τρέχοντος αφορών σχημαστισμόν κυβερβητικής επιτροπής εν ελλάδι και ημετέρας ενεργείας εν σχέσει με αυτήν ελήφθησαν. Παρακαλώ μην προβήτε εις ανάληψιν υποχρεώσεων δυναμένων δεσμεύσουν ημάς πριν δοθή ο απαιτούμενος χρόνος μελετήσωμεν και σχηματίσωμεν γνώμην>>.
14* Χατζής, ό.π. τομ .Β΄, σελ.329 : << Κάνετε λάθος... τα πολιτικά κόμματα ποτέ δεν θα δεχθούν συμφωνία με την ΠΕΕΑ, ούτε και να συζητήσουν με αυτή... πρέπει αμέσως να διαλυθεί η ΠΕΕΑ για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις για μια εθνική λύση του πολιτικού ζητήματος>>.
15* Φ.Γρηγοριάδης, το αντάρτικο, αθήνα 1964, τομ.5, σελ 12-3.
16* Α.Παπαπαναγιώτου, το ΚΚΕ στον π΄λολεμο και την αντίσταση 1940-45, αθήνα 1974, σελ.83 .
17* Γ.Ιωαννίδης, αναμνήσεις, αθήνα 1979, σελ΄244-5.
18* Τσουδερός ό.π. σελ. 131-2.
19* Τσουδερός ό.π. σελ.143, δημοσιεύεται η ημερήσια διαταγή του αρχηγού του Στόλου υποναυλαρχου Αλεξανδρή, που φέρει ημερομηνία 3.4.1944.
20* Σ.Χούτας, η εθνική αντίστασις των ελλήνων 1941-5, α;θήνα 1961, σελ 544.
21* Γ.Ιωαννίδης, ό.π. σελ,233.
22* Η.Τσιριμώκος- Α.Σβώλος, η δική μας αλήθεια, αθήνα 1962, σελ. 70: << μόνη μέθοδος για να αφοπλκιστεί η Αντίδραση ήταν να συμμετάσχουμε αμέσως στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας>>.
23* Χατζής, ό.π. τομ.Β΄, σελ 411.
24* Τσιριμώκος, ό.π. σελ. 70: << το ΠΓ του ΚΚΕ και ο αντιπρόσωπός του στην ΠΕΕΑ, είχαν την πεποίθηση ότι μπορούσαμε και έπρεπε να πετύχουμε μεταβολές στη συμφωνία>> Βλέπε επίσης Χατζής ό.π., τομ.Β΄, σελ.411 : <<το Π.Γ. του ΚΚΕ δεν ήταν έτοιμο να κάνει αποφασιστικές χειρονομίες. Κατεδίκαζε ομόφωνα την συμφωνίασ, όμως σερνόταν στα παζάρια για να πετύχει ευνοϊκότερους όρους>>.
25* C.M.Woodhouse, σύντομη εκτίμηση της κατάστασης στην ελλάδα, Ιούνιος 1944. Δημοσιεύεται στον Ανδρικόπουλο, ό.π., τομ Α΄, σελ. 235-38 το τηλεγράφημα Leeper προς EDEN αρθ. 427 της 21.6.1944 : << προτείνω λοιπόν μια πολιτική καιροσκοπισμού που θα κρατλαει υπομονετικά ανοιχτή την πόρτα σε όλους όσους έρχονται. <κατά κάποιο τρόπο, όσο πιο πολύ αργήσουν οι ακραίοι να περάσουν από την πόρταν τόσο το καλύτερο, γιατί κι αν επιτύχουμε πλήρη εναρμόνιση τώρα, αυτό θα σημαίνει μόνο ότι θα ξεσπάσουν καινούργιες έριδες ύστερα από δύο-τρεις μήνες. Η καλύτερη στιγμή για να επιτευχθεί η τελική στρατιωτική και πολιτική ομόνοια πιθανώς να είναι η στιγμή λίγο πριν φύγουν οι Γερμανοί, όταν ο Παπανδρέου θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί την φυσική ζέση του εθνικού ενθουσιασμού>>.
26* Β.Μπούρας, ό.π. σελ.126-8.
27* Ομιλία του Μ.Βλαντά στηντρίτη ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ την 23-25/11/1952 , με θέμα: το ζήτημα Ιωαννίδη.
Δημοσιεύεται στο Γ.Ιωαννίδης, ό.π. σελλ.499 : << είναι φανερό πως την άλλαξαν οι Σιάντος- Ιωαννίδης. Μήπως δεν είναι προδοσία και τσαλαπάτημα των καθοδηγητικών μας οργάνων του ΚΚΕ μα και του Εθνικού Συμβουλίου>>. Βλέπε επίσης Γ.Ιωαννίδης ό.π. σελ.219: << οι εντολές ήσαν γραπτές, εγκεκριμένες από την ΠΕΕΑ, αφού πρώτα τις δουλέψαμε εγώ (Ιωαννίδης) και ο Σιάντος.>>
28* Χατζής ό.π., τομ. Β΄, σελ. 468 :<< οι Θεσσαλοί αγωνιστές έχουν ξεχάσει τον Λίβανο και με ενθουσιασμό και αποφασιστικότητα συνεχίζουν την πορεία τους προς την ολοκλήρωση της εθνικής απελευθέρωσης και τη νίκη της Λαοκρατίας.(...) έχουν αποφασίσει να αφήσουν τον Παπανδρέου πρωθυπουργό των εξωρίστων>>.
Βλέπε επίσης Σ.Σαράφης ό.π. σελ. 319 : << από την εν γένει επιθεώρηση της Μεραρχίας (23-25 Ιουλίου 1944) έμεινα απόλυτα ικανοποιημένος και ήμουν βέβαιος ότι, όπως αντιμςτώπισε τους γερμανούς, κατά τον ίδιο τρόπο θα αντιμετώπιζε και τους ΕΔΕΣίτες>> και συνεχίζει στη σελίδα 318 <<..η απάντηση του συντάγματος σύσσωμου ήταν πως δεν δέχονται ενότητα με μεγάλες υποχωρήσεις που να θέτουν σε κίνδυνο τους σκοπούς που πήραμε τα όπλα και πως ήταν έτοιμοι για την διάλυση του Ζέρβα που αυτή τη φορά θα έπρεπε να είναι οριστική...>>
the End´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´´
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
